دانیال سالارنسب فعال حوزه رسانه طی یادداشتی به پایگاه خبری رودان نیوز نوشت: در چند روز اخیر یک موضوع تاریخی بخاطر انتشار یک کلیپ در فضای مجازی شهرستان رودان موجب سوالاتی زیادی در ذهن شهروندان و همچنین اظهار نظرهای مختلف، گفتگوها و اختلاف نظرها شده است، در این کلیپ فردی با قاطعیت از مهاجرت اقوام بارز از شمال جیرفت پس از حمله انوشیروان ساسانی و تشکیل روستای دهبارز سخن می گوید که این موضوع سند تاریخی ندارد.

متاسفانه بدلیل قلت منابع تاریخی دست اول، موجب تحلیل های نادرست مورخین معاصر در موضوعات مختلف گردیده است، تاریخ ما پر از سوال های بزرگ است که انگار قرار نیست پاسخ قاطعی برای آن‌ها بیابیم، بجای سرمایه گذاری بر روی اماکن تاریخی و حفاری اماکن باستانی که می توان بر رونق کشور بیفزاید و همچنین به برخی از سوال های ما پاسخ دهد، ما راه آسان را انتخاب نموده ایم و آن حدس گمان است. یکی از این مطالب که در دهه های اخیر بسیار به آن پرداخته شده است ارتباط دهبارز مرکز شهرستان رودان با قوم بارز است که در شمال جیرفت دارای تمرکز جمعیتی می باشند، مورخین برای پاسخ به این سوال راه راحتی را انتخاب کرده اند، جنگ انوشیروان پادشاه ساسانی با قوم بارز و پراکنده کردن آنها، پس چنین پنداری ایجاد می شود که بنای دهبارز به این موضوع بر می گردد، اما هیچ سند تاریخی جز تحلیلی ساده انگارانه به این موضوع نیست.

در اولین خبر دوران ساسانی در حدود جغرافیای ما به جنگ اردشیر بابکان با اقوام بارز در منابع اشاره شده است که گواهی می دهد که اردشیربابکان پس از فتح کرمان به پادشاهی کناره دریای پارس که فردی بنام ابتنبود بر آن حکم می راند حمله می کند و سرزمین او را تسخیر می کند، پس این مهاجرت در جنگ اول رخ نداده است زیر تیغ اولین قیام کننده ساسانی تا سواحل دریای پارس رسیده و از آنجایی راه باستانی کرمان به هرموز از رودان می گذشته به احتمال زیاد مردم این حدود مورد عنایت دوران تثبیت قدرت شاه ساسانی قرار گرفته اند.

جنگ دوم که در شاهنامه هم از آن یاد می شود موجب شکست اقوام بارز گشت که انوشیروان قتل عام بزرگی از آنها نمود، اما همین قوم به همراه قوم کوچ که در جنوب کرمان و شرق هرمزگان کنونی غالب بودند در جنگ های بعدی در کنار ساسانیان شرکت نموده اند و همچنین پس از اسلام یعقوب لیث با قوم بارز به جدال پرداخت و آنها در همین حدود شمال جیرفت بوده اند. شاید بتوان از این جنگ ها با منابع مختلف سخن به صراحت گفت اما اینکه بر اساس احتمال با تاریخ مواجه شویم کاری علمی نیست.

در یکی از  داستانهای رایج مردم رودان از شکست سد طبیعی در منطقه برنطین که تا امروز به آن تبرکن ( تَوُر کَن) می گویند را به فرمان یکی از حکام ساسانی در زمان حمله به رودان منتسب می کنند، این داستان اگر صحت داشته باشد مهاجرت این قوم به رودان نمی توان صحیح باشد. هیچ سند و یا حتی افسانه ی رایجی مبنی بر تشکیل روستای دهبارز در زمان ساسانیان در بین مردم وجود ندارد.

داستانی دیگر در بین مردم رودان رایج است که فردی به نام بارز بنیاد این ده را بنا نهاده است، که با مردم کمیز رابطه خویشاوندی داشته است.

همانطور که گفتیم بدلیل قلت منابع دست اول ما بر روش های مختلف نادرست، گاهی برای سوال هایمان راهی می یابیم، یک راه نادرست دیگر تفسیر نام هاست، تشابه اسمی بین این مکان و قوم بارز نیز موجب شده برخی چنین استنباطی داشته باشند، البته این راه حل همیشه وجود داشته و مورخین بنامی از آن بهره برده اند اما نمی تواند موضوعی را باقاطعیت اثبات کند ما برای تفسیر نام دهبارز دو موضوع را عنوان می کنیم:

اول این که معنی این مکان را می توان دهی آشکار عنوان نمود و دهبارز که قصبه رودان بوده از دیرباز دارای جمعیت قابل توجه و همچنین متمرکز بوده است بر خلاف دیگر روستا ها که در گذشته در بین باغات پراکنده بوده اند و همچنین نسبت به بسیاری از روستاهای رودان  همچون گشوئیه، کهنشوئیه، کمیز در نقطه بالاتری نسبت به انحنای دشت رودان قرار دارد می توان بر درستی معنای لغوی آن صحه بگذارد.

دلیل دوم تفسیر و ترجمه نام این ده این است که  در برخی منابع از دهبارست بجای دهبارز نام برده شده است، همچنین در گویش مردم رودان دهبارست تلفظ می‌شود این می تواند به معنای بار انداز کالاها اطلاق شود، دومین جاده مهم کشور در دوران باستان پس از جاده شاهی معروف به جاده ادویه بوده است که متاسفانه در دهه های اخیر دولت چین نام آن را به جاده ابریشم تغییر داده است، قدمت این مسیر را برخی به دوران هخامنشیان عنوان می کنند، شاید بتوان دومین جاده ی پر اهمیت ایران که به نوعی تکمیل کننده جاده شاهی است عنوان کرد، که تجارت دریایی را به جاده زمینی شاهی از مسیر هرموز، رودان و جیرفت و درنهایت به راه شاهی وصل می نمود، مورخین و سیاحان زیادی از جمله: سرپرسی سایکس، مارکوپولو، مقدسی،ابن اسیر، اصطخری و… از آن یاد می کنند. شاید در این مسیر یکی از منازلی که بازرگانان اقامت می کردند و سرانجام دهبارست نامگذاری شده است دور از حقیقت نباشد و فلسفه این مکان را به دلیل نوعی رونق تجارت عنوان کرد.

در کل هدف از این نوشتار اثبات جدایی قومیتی مردم رودان و جیرفت نیست، مردم این دو منطقه دارای نیای مشترک هستند، همچنین ما نمی‌توانیم این نظریه را تایید و یا رد کنیم، مراد ما این بود که وقتی در پیرامون وقایع تاریخی صحبت می‌کنیم باید به منابع مکتوب و شفاهی اتکا کرد نه حدس و گمان‌هایی که ممکن نیست برای آن‌ها دلایل قانع کننده‌ای بیاوریم.

انتهای پیام/